Phục hồi kinh tế mạnh mẽ – Nền tảng vững chắc cho quản lý nợ công

Sau những năm đối mặt với nhiều thách thức từ bối cảnh toàn cầu bất ổn, nền kinh tế Việt Nam trong năm 2024 đã có sự phục hồi rõ rệt. Tốc độ tăng trưởng GDP đạt 7,09% – vượt xa mục tiêu đề ra (6-6,5%) – tiếp tục đưa Việt Nam vào nhóm những quốc gia tăng trưởng nhanh hàng đầu khu vực. Thành quả này là kết quả của sự điều hành quyết liệt, linh hoạt từ Chính phủ, cùng với các chính sách vĩ mô được triển khai bài bản và hiệu quả.

Nhờ vào sự điều hành linh hoạt và quyết liệt của Chính phủ trong quản lý kinh tế vĩ mô, các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo, lạm phát duy trì ở mức hợp lý, tạo điều kiện cho công tác quản lý nợ công đạt hiệu quả cao. Đây là một trong những tiền đề quan trọng giúp củng cố niềm tin của các nhà đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời nâng cao vị thế tài chính của quốc gia.

Nợ công duy trì trong ngưỡng an toàn, thấp hơn dự báo

Tính đến cuối năm 2024, nợ công ước đạt khoảng 4,26 triệu tỷ đồng, tương đương 34,7% GDP. Mức này không chỉ thấp hơn ngưỡng trần 60% do Quốc hội quy định, mà còn giảm từ 1,3 đến 2,3 điểm phần trăm so với dự báo đưa ra hồi tháng 10/2024. Với quy mô GDP đạt khoảng 476,3 tỷ USD, tổng nợ công hiện tương đương 165,3 tỷ USD, tăng khoảng 490 nghìn tỷ đồng so với năm 2023, nhưng vẫn đảm bảo trong giới hạn bền vững.

Điều này cho thấy hiệu quả từ chính sách tài khóa thận trọng, hợp lý của Chính phủ: vừa đảm bảo chi cho đầu tư phát triển, vừa kiểm soát tốt nghĩa vụ nợ, tránh tạo áp lực lên ngân sách quốc gia.

Nợ công và nợ Chính phủ tiếp tục duy trì trong giới hạn an toàn

Năm 2024, công tác quản lý nợ công tiếp tục được Chính phủ triển khai một cách chủ động, linh hoạt và hiệu quả, trong bối cảnh nền kinh tế đang trên đà phục hồi mạnh mẽ. Tỷ lệ nợ công ước tính đạt khoảng 34,7% GDP, tương ứng với khoảng 4,26 triệu tỷ đồng, tăng nhẹ so với năm 2023 nhưng vẫn thấp hơn đáng kể so với mức trần 60% do Quốc hội quy định. Đây là mức giảm tích cực từ 1,3 đến 2,3 điểm phần trăm so với dự báo được đưa ra hồi tháng 10/2024 – phản ánh hiệu quả rõ rệt của các biện pháp điều hành tài khóa chặt chẽ và chính sách vay nợ thận trọng trong năm vừa qua.

Đáng chú ý, nợ của Chính phủ chiếm khoảng 32,2% GDP, tiếp tục xu hướng giảm đều từ năm 2021 đến nay. So với giai đoạn trước đại dịch, tỷ lệ này đã giảm hơn 17 điểm phần trăm – từ mức gần 50% năm 2020 xuống còn hơn 32% năm 2024 – cho thấy sự cải thiện rõ rệt về cơ cấu ngân sách, tính bền vững tài khóa cũng như sự quyết liệt của Chính phủ trong việc giảm dần phụ thuộc vào vay mượn để bù đắp chi tiêu.

Việc duy trì tỷ lệ nợ công và nợ Chính phủ trong giới hạn an toàn không chỉ giúp giảm áp lực trả nợ cho ngân sách trung hạn, mà còn tạo ra dư địa tài khóa quan trọng để hỗ trợ đầu tư công, phục hồi sản xuất – kinh doanh và đảm bảo an sinh xã hội trong bối cảnh thế giới còn nhiều biến động.

Định hướng 2025: Tăng trưởng bứt phá – Nợ công vẫn trong kiểm soát

Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt trên 8%, hướng tới mở rộng không gian phát triển, tăng cường đầu tư cho hạ tầng, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi xanh. Dự báo, nợ công có thể tăng lên mức 36-37% GDP – vẫn nằm trong ngưỡng an toàn nếu tiếp tục duy trì nguyên tắc tài chính kỷ luật, cấu trúc vay nợ hợp lý, và kiểm soát nghĩa vụ trả nợ một cách chặt chẽ.

Dự kiến, nghĩa vụ trả nợ năm 2025 chiếm khoảng 24% tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN), vẫn dưới mức trần 25% được Quốc hội cho phép. Việc duy trì tỷ lệ nghĩa vụ trả nợ trong phạm vi an toàn sẽ giúp Chính phủ có đủ không gian tài chính để tiếp tục thúc đẩy các chương trình đầu tư trọng điểm phục vụ tăng trưởng bền vững, đồng thời bảo vệ sự ổn định tài chính quốc gia.

Đánh giá chung

Năm 2025 đánh dấu một cột mốc quan trọng, là năm cuối thực hiện Kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021 – 2025. Để đạt được mục tiêu quản lý chặt chẽ nợ công và đảm bảo an ninh tài chính quốc gia, Chính phủ tiếp tục triển khai đồng bộ và đầy đủ các giải pháp đã đề ra trong các nghị quyết của Quốc hội, bao gồm Kế hoạch tài chính quốc gia, vay, trả nợ công giai đoạn 2021-2025, và các chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội.

Chính phủ cam kết thực hiện công tác vay, trả nợ công trong phạm vi dự toán đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, đồng thời theo dõi chặt chẽ các chỉ tiêu an toàn nợ, đảm bảo không vượt quá mức trần và ngưỡng cảnh báo đã được Quốc hội quyết định. Việc theo dõi và cập nhật tình hình biến động của thị trường tài chính quốc tế và trong nước sẽ được thực hiện thường xuyên, nâng cao năng lực phân tích, dự báo để phục vụ cho công tác chỉ đạo, điều hành.

Bằng cách sử dụng linh hoạt các cơ chế, chính sách và công cụ phù hợp với quy định pháp luật hiện hành, Chính phủ sẽ đảm bảo huy động đủ nguồn lực trong và ngoài nước cho ngân sách nhà nước. Cùng với đó, sẽ tiếp tục rà soát và tháo gỡ các vướng mắc, chồng chéo trong các quy định pháp luật liên quan đến tài chính, ngân sách, đầu tư công và vay vốn ODA, nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động vay, trả nợ.

Chính phủ cũng sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tiếp xúc và quảng bá với nhà đầu tư trái phiếu trong và ngoài nước, đồng thời cải thiện hiệu quả công tác đánh giá hệ số tín nhiệm quốc gia, hướng tới mục tiêu đạt mức xếp hạng “Đầu tư” vào năm 2030. Điều này sẽ góp phần củng cố vị thế và nâng cao uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế – xã hội bền vững trong tương lai.