Từ đồng ruộng đến bàn họp Quốc hội: Vì sao cần tiếp tục miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp?

Trong hơn hai thập kỷ qua, chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đã trở thành một trong những công cụ hỗ trợ tài chính trực tiếp hiệu quả nhất đối với người nông dân. Không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất, chính sách này còn góp phần thúc đẩy phát triển bền vững khu vực nông nghiệp, nông thôn và cải thiện đáng kể đời sống người dân.

Theo số liệu từ Bộ Tài chính, giá trị miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đã liên tục gia tăng theo từng giai đoạn: trung bình 3.268,5 tỷ đồng/năm giai đoạn 2001–2010; tăng lên 6.308,3 tỷ đồng/năm trong giai đoạn 2011–2016; tiếp tục đạt mức 7.438,5 tỷ đồng/năm giai đoạn 2017–2020; và riêng giai đoạn 2021–2023, con số này đã tiệm cận 7.500 tỷ đồng/năm.

Tại Phiên họp thứ 44 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng ngày 15/4, các đại biểu đã thảo luận về đề xuất của Chính phủ liên quan đến việc kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030. Nếu được thông qua, chính sách này sẽ tiếp tục duy trì mức hỗ trợ khoảng 7.500 tỷ đồng/năm, bảo đảm tính liên tục và ổn định cho các chính sách phát triển nông nghiệp.

Tác động tích cực và ý nghĩa chiến lược

Chính sách miễn thuế đất nông nghiệp đã chứng minh được hiệu quả rõ rệt. Việc miễn giảm chi phí đầu vào đã giúp các hộ nông dân, đặc biệt là hộ nhỏ lẻ, có điều kiện đầu tư vào cơ sở hạ tầng, máy móc, giống cây trồng, vật nuôi và mở rộng quy mô sản xuất. Đây là một hình thức hỗ trợ tài chính trực tiếp, kịp thời và thiết thực, nhất là trong bối cảnh ngành nông nghiệp Việt Nam còn đối mặt với nhiều thách thức như thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh và biến động kinh tế toàn cầu.

Không dừng lại ở lợi ích kinh tế, chính sách này còn đóng vai trò ổn định xã hội, giữ chân lao động nông thôn, hạn chế làn sóng di dân tự phát lên đô thị và thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp – lĩnh vực vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro nhưng lại ít được ưu tiên. Đồng thời, chính sách cũng góp phần cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong phát triển “tam nông” – nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Hướng đến một hệ thống chính sách thuế đất đai đồng bộ

Tuy nhiên, để nâng cao hiệu quả và bảo đảm tính bền vững lâu dài, nhiều đại biểu tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề xuất cần đặt chính sách miễn thuế đất nông nghiệp trong một khung chính sách thuế tổng thể, đồng bộ với các loại thuế, phí liên quan đến đất đai khác như thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất...

Bên cạnh đó, cần tính đến các mô hình hỗ trợ phân tầng – tức miễn thuế có điều kiện – nhằm khuyến khích sản xuất sạch, phát triển nông nghiệp hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao và mô hình kinh tế tuần hoàn. Đây là hướng đi phù hợp trong bối cảnh quỹ đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất và giá trị sản xuất nông nghiệp.

Động lực cho một nền nông nghiệp hiện đại và hội nhập

Chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp không chỉ mang lại lợi ích kinh tế ngắn hạn mà còn là nền tảng chiến lược trong quá trình hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của nền nông nghiệp Việt Nam. Việc tiếp tục duy trì chính sách này đến năm 2030 là cần thiết và hợp lý, nhất là khi Việt Nam đang từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu và đối mặt với những thách thức như biến đổi khí hậu, già hóa dân số nông thôn và chuyển dịch lao động.

Để chính sách này phát huy tối đa hiệu quả, các cơ quan chức năng cần có sự phối hợp chặt chẽ trong công tác giám sát, đánh giá định kỳ, điều chỉnh kịp thời cho phù hợp với điều kiện từng vùng miền. Đồng thời, cần tăng cường truyền thông, phổ biến thông tin để người dân và doanh nghiệp hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ cũng như điều kiện được hưởng ưu đãi.