Trong 6 tháng đầu năm 2025, thị trường xe máy điện toàn cầu ghi nhận sự tăng trưởng ổn định, với tổng doanh số đạt khoảng 4,4 triệu chiếc, tăng nhẹ 7,2% so với cùng kỳ năm trước. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ ba thế giới về mức tiêu thụ xe máy điện, chỉ sau hai cường quốc đông dân là Trung Quốc và Ấn Độ.

Việt Nam bùng nổ tiêu thụ xe máy điện

Theo số liệu của Motocycles Data, khoảng 209.000 xe máy điện đã được bán ra tại Việt Nam trong nửa đầu năm nay – mức tăng gần gấp đôi (tăng 99,2%) so với cùng kỳ năm 2024. Đây là con số tăng trưởng đáng kinh ngạc trong khi toàn thị trường toàn cầu chỉ ghi nhận mức tăng nhẹ. Trung Quốc vẫn giữ vị trí dẫn đầu với hơn 3,2 triệu xe, tiếp theo là Ấn Độ với hơn 657.000 xe bán ra.

Sự bùng nổ này tại Việt Nam được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố: nhu cầu ngày càng cao từ người tiêu dùng trong nước, các chính sách hạn chế xe máy chạy xăng tại Hà Nội và TP.HCM, và đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ của các doanh nghiệp nội địa như VinFast – hãng duy nhất công bố số liệu bán hàng chính thức.

Trong quý I/2025, VinFast cho biết đã bán ra gần 45.000 xe máy và xe đạp điện trên toàn cầu, tăng hơn 470% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy các hãng như Yamaha, Honda, Yadea, Selex, Dat Bike cũng đang tham gia thị trường, họ vẫn chưa công bố con số cụ thể về doanh số.

Một trong những điểm sáng của thị trường là sự bùng nổ của phân khúc xe máy điện công suất thấp (dưới 4 kW), vốn không yêu cầu bằng lái. Nửa đầu năm 2025, doanh số của nhóm xe này tăng tới 112% so với năm ngoái.

Chính sách hạn chế xe xăng là đòn bẩy cho sự tăng trưởng xe điện

Chính sách của các đô thị lớn đang góp phần đẩy nhanh quá trình điện hóa phương tiện. Tại Hà Nội, Chỉ thị số 20 quy định từ tháng 7/2026 sẽ cấm xe máy chạy xăng trong khu vực vành đai 1. Vùng cấm này sẽ dần được mở rộng ra vành đai 2 vào năm 2028 và vành đai 3 vào năm 2030.

TP.HCM cũng đang lên kế hoạch phân vùng ưu tiên xe năng lượng sạch. Bắt đầu từ 2026, xe máy xăng không đạt chuẩn khí thải sẽ bị hạn chế ở trung tâm thành phố. Sau đó, lần lượt đến năm 2028, tất cả xe máy chạy công nghệ cũ sẽ phải chuyển sang điện; và từ cuối năm 2029, xe máy xăng sẽ không được sử dụng cho các dịch vụ gọi xe. Đến 2030, khu vực trung tâm sẽ trở thành vùng phát thải thấp, áp dụng cho toàn bộ phương tiện cá nhân.

Mục tiêu: Phát thải ròng bằng 0 trước 2050

Theo đánh giá từ Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam đang có những bước tiến tích cực trong nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính và hướng tới phát triển bền vững. Báo cáo mới công bố cho thấy, lĩnh vực giao thông vận tải đang đóng góp khoảng 7,2% vào tổng lượng phát thải quốc gia – tương đương gần 33 triệu tấn CO₂ (số liệu năm 2021). Trong bối cảnh đó, việc chuyển đổi sang phương tiện chạy điện được coi là giải pháp chiến lược để hiện thực hóa cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 trước năm 2050.

Để đạt được mục tiêu khí hậu đã đề ra, Việt Nam cần đẩy mạnh tiêu thụ xe điện trong thập kỷ tới. Cụ thể, tổng số xe điện trên thị trường dự kiến phải vượt mốc 7 triệu chiếc vào năm 2030. Doanh số bán xe điện cũng cần tăng trưởng đáng kể, từ mức khoảng 500.000 xe vào năm 2022 lên 1,5 triệu chiếc vào cuối thập kỷ này, và chạm ngưỡng 7,3 triệu xe vào năm 2050.

Thách thức phía trước: Hệ sinh thái xe điện cần đồng bộ

Dù triển vọng phát triển là rõ ràng, quá trình điện hóa phương tiện giao thông không đơn thuần là việc thay thế xe xăng bằng xe điện. Thách thức lớn nhất nằm ở việc xây dựng một hệ sinh thái toàn diện để hỗ trợ sự chuyển dịch này. Trong đó, yêu cầu quan trọng nhất là đảm bảo hạ tầng năng lượng – đặc biệt là hệ thống điện quốc gia – có đủ năng lực để phục vụ nhu cầu sạc điện ngày càng gia tăng.

Song song, cần đẩy mạnh phát triển mạng lưới trạm sạc trên toàn quốc, tăng tỷ lệ sản xuất xe điện trong nước, hỗ trợ người dân tiếp cận và chuyển đổi sang phương tiện xanh thông qua các chính sách ưu đãi. Đồng thời, quá trình này đòi hỏi đào tạo lực lượng lao động kỹ thuật cao để phục vụ cho ngành công nghiệp xe điện đang phát triển nhanh chóng.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để không chỉ đạt mục tiêu giảm phát thải mà còn trở thành trung tâm sản xuất và tiêu thụ xe điện hàng đầu khu vực. Tuy nhiên, để làm được điều đó, cần sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng trong việc xây dựng một hệ sinh thái giao thông xanh hiệu quả và bền vững.