Trong những năm gần đây, Việt Nam chứng kiến sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của lĩnh vực tài chính cá nhân, đặc biệt là trong hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt. Theo số liệu mới nhất từ Vụ Thanh toán – Ngân hàng Nhà nước, tính đến hết quý I năm 2025, cả nước đang có gần 157 triệu thẻ ngân hàng còn hiệu lực, tăng hơn 1 triệu thẻ so với cuối năm 2024. So với thời điểm năm 2020, số lượng thẻ lưu hành đã tăng hơn 1,5 lần, phản ánh rõ xu hướng mở rộng và số hóa trong thói quen tài chính của người dân.

Trong số đó, thẻ nội địa chiếm khoảng 107 triệu chiếc, vẫn giữ vai trò chính trong giao dịch hằng ngày. Tuy nhiên, điểm nổi bật là số lượng thẻ thanh toán quốc tế đã vượt mốc 50 triệu, đạt 50,24 triệu chiếc – con số này gấp hơn ba lần so với cùng kỳ năm 2020. Chỉ riêng trong ba tháng đầu năm 2025, có thêm 1 triệu thẻ quốc tế được phát hành mới. Điều này cho thấy sự dịch chuyển rõ rệt của người dùng phản ánh xu hướng tiêu dùng đang dần ưu tiên các phương thức thanh toán toàn cầu tiện lợi, hiện đại và phù hợp với môi trường số hóa. Ngược lại, thẻ nội địa lại ghi nhận xu hướng suy giảm, giảm khoảng 700 nghìn thẻ so với cuối năm trước, đánh dấu mức thấp nhất trong vòng một năm trở lại đây.

Giao dịch số tăng mạnh, giao dịch qua ATM giảm nhẹ

Tổng giao dịch qua hệ thống ATM như rút tiền mặt, chuyển khoản hay gửi tiết kiệm tiếp tục giảm nhẹ trong quý I/2025. Cụ thể, hệ thống ATM ghi nhận khoảng 183 triệu giao dịch, với tổng giá trị đạt gần 663 nghìn tỉ đồng – giảm nhẹ so với quý trước đó. Trái ngược với điều này, hoạt động qua các kênh ngân hàng số như Internet Banking và Mobile Banking lại tăng trưởng vượt bậc. Người dân đã thực hiện hơn 4,47 tỉ giao dịch qua các kênh này, với tổng giá trị lên đến 41,8 triệu tỉ đồng. Điều này khẳng định tài chính số đang dần chiếm ưu thế trong hệ sinh thái tiêu dùng hiện đại.

Xác thực sinh trắc học – lớp “áo giáp” mới cho tài chính số

Để đảm bảo an toàn và bảo mật trong môi trường giao dịch số, Việt Nam đang đẩy mạnh triển khai xác thực sinh trắc học cho người dùng. Tính đến tháng 4/2025, đã có hơn 108 triệu hồ sơ cá nhân hoàn tất xác thực qua căn cước công dân gắn chip hoặc ứng dụng định danh điện tử VNeID, đạt hơn 92% tổng số tài khoản cá nhân đang hoạt động. Đối với các doanh nghiệp, đã có 530 nghìn hồ sơ tổ chức được xác thực, chiếm khoảng 41% số tài khoản doanh nghiệp đang giao dịch.

Trong lĩnh vực ví điện tử, hơn 20,9 triệu tài khoản đã được xác thực thành công, tương đương 73,15% tổng số ví đang hoạt động. Đây là những con số tích cực, cho thấy nỗ lực toàn diện trong việc nâng cao độ tin cậy và minh bạch trong hệ thống tài chính quốc gia.

Đặc biệt, từ ngày 1/7/2025, theo Thông tư 17/2024/TT-NHNN, tất cả khách hàng tổ chức (bao gồm doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức…) sẽ bắt buộc phải hoàn tất xác thực thông tin cá nhân và sinh trắc học của người đại diện hợp pháp thì mới được phép thực hiện các giao dịch thanh toán điện tử. Quá trình xác thực này bao gồm đối chiếu vân tay, khuôn mặt với dữ liệu từ CCCD gắn chip, hộ chiếu hoặc tài khoản định danh VNeID. Những trường hợp đặc biệt như người nước ngoài hoặc người gốc Việt chưa xác định quốc tịch sẽ được áp dụng phương pháp xác thực riêng.

Bên cạnh đó, một vấn đề đang được quan tâm là các loại thẻ “ngủ quên” – tức thẻ không phát sinh giao dịch trong khoảng thời gian từ 6 đến 48 tháng. Dù tài khoản vẫn có thể được tính lãi không kỳ hạn nếu có đủ số dư, nhưng người dùng vẫn có thể bị trừ các loại phí như phí quản lý, phí duy trì thẻ hoặc phí thường niên. Các khoản phí này có thể dao động từ vài chục nghìn đến hàng triệu đồng tùy theo quy định của từng ngân hàng và loại thẻ, đòi hỏi người dùng phải thường xuyên theo dõi và quản lý tài khoản của mình.

Trong bối cảnh tội phạm công nghệ ngày càng tinh vi, việc triển khai xác thực sinh trắc học không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là giải tháp then chốt nhằm tăng cường bảo vệ người dùng và hệ thống tài chính quốc gia. Đây được xem là “tấm khiên” vững chắc giúp phòng tránh rủi ro, gian lận và đảm bảo an toàn cho mọi giao dịch điện tử.

Tóm lại, sự gia tăng nhanh chóng của thẻ ngân hàng, sự bùng nổ trong thanh toán số và các biện pháp xác thực hiện đại đang tạo ra một bước chuyển lớn trong cách người Việt tiếp cận và sử dụng dịch vụ tài chính. Tuy nhiên, cùng với sự tiện lợi và nhanh chóng, người dùng cũng cần nâng cao ý thức bảo mật, chủ động thích nghi với các yêu cầu mới để bảo vệ quyền lợi chính mình trong thời đại số hóa toàn diện.