Chỉ số Năng lực Cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) là sáng kiến do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp cùng Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) thực hiện trong suốt hai thập kỷ qua. Đây là một công cụ đánh giá quan trọng về chất lượng điều hành kinh tế và môi trường đầu tư của các tỉnh, thành phố tại Việt Nam. PCI phản ánh tiếng nói của cộng đồng doanh nghiệp tư nhân về sự năng động, minh bạch và hiệu quả trong quản lý nhà nước, từ đó tạo nền tảng để các cấp chính quyền điều chỉnh chính sách, cải thiện môi trường kinh doanh và thúc đẩy khu vực tư nhân phát triển.

Chỉ số này bao gồm 10 thành phần chính: gia nhập thị trường; tiếp cận đất đai; tính minh bạch; chi phí không chính thức; cạnh tranh bình đẳng; tính năng động và tiên phong của chính quyền; dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp; đào tạo lao động; thiết chế pháp lý và an ninh trật tự; và môi trường kinh doanh bình đẳng. Nhờ hệ thống tiêu chí đa chiều này, PCI đã trở thành “tấm gương phản chiếu” chính sách, giúp doanh nghiệp đánh giá và lựa chọn địa phương để đầu tư, đồng thời giúp các tỉnh nhìn rõ điểm mạnh – điểm yếu trong điều hành kinh tế.

Bảng xếp hạng PCI năm 2024 đã ghi nhận những cải thiện ấn tượng từ nhiều địa phương trong nỗ lực cải cách hành chính và nâng cao chất lượng điều hành. Dẫn đầu bảng xếp hạng là thành phố Hải Phòng với 74,84 điểm, đánh dấu bước ngoặt quan trọng sau nhiều năm kiên trì cải cách và điều hành hiệu quả. Thành phố đạt kết quả cao đồng đều ở nhiều chỉ số, đặc biệt là gia nhập thị trường, tính minh bạch và chi phí không chính thức. Sự bứt phá này là kết quả của quá trình kiên định cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình cấp phép đầu tư, cũng như đẩy mạnh xây dựng chính quyền số, chính quyền phục vụ đã tạo nên nền tảng vững chắc cho thành công này. Trước đó, Hải Phòng đã liên tục nằm trong nhóm 5 địa phương có chỉ số PCI cao nhất từ năm 2021 đến 2023.

Xếp ở vị trí thứ hai là tỉnh Quảng Ninh, với 73,20 điểm, tiếp tục khẳng định vai trò là địa phương cải cách tiên phong. Đây là năm thứ 12 liên tiếp Quảng Ninh góp mặt trong nhóm 5 địa phương có chất lượng điều hành tốt nhất, nhờ duy trì sự cải thiện ở các chỉ số như tiếp cận đất đai, đào tạo lao động, cạnh tranh bình đẳng và thiết chế pháp lý. Tỉnh cũng nổi bật với mô hình chính quyền điện tử, dịch vụ công trực tuyến và hệ sinh thái đầu tư – doanh nghiệp đồng hành cùng phát triển.

Long An, đứng thứ ba với 72,64 điểm, là ngôi sao sáng của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long trong thu hút đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp. Với ba năm liên tiếp nằm trong top 5 PCI, Long An đã xây dựng thành công hình ảnh một địa phương năng động, cải cách hành chính hiệu quả và chú trọng phát triển nguồn nhân lực.

Bắc Giang, đứng thứ tư với 71,24 điểm, ghi nhận bước tiến mạnh mẽ trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển công nghiệp công nghệ cao. Địa phương này nổi bật với các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, tạo thuận lợi trong cấp phép và hoạt động sản xuất – kinh doanh.

Bà Rịa – Vũng Tàu, ở vị trí thứ năm với 71,17 điểm, là địa phương có tiềm năng phát triển mạnh mẽ nhờ kết hợp phát triển công nghiệp – cảng biển và du lịch. Những cải thiện đáng kể trong tính minh bạch, đào tạo lao động và tiếp cận đất đai đã giúp tỉnh duy trì vị thế vững chắc trong bảng xếp hạng PCI.

Các tỉnh còn lại trong top 10 PCI 2024 cũng thể hiện nhiều nỗ lực cải thiện chất lượng điều hành. Ở vị trí thứ sáu là Thừa Thiên – Huế đạt 71,13 điểm, với định hướng phát triển đô thị thông minh, dịch vụ công nghệ cao và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp địa phương. Hậu Giang, đứng thứ bảy với 70,54 điểm, nổi bật với cải cách hành chính và thúc đẩy mô hình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Phú Thọ và Đồng Tháp, đồng hạng tám với 70,35 điểm, đều là những địa phương có truyền thống cải cách và thân thiện với doanh nghiệp. Đồng Tháp, đặc biệt, đã ghi dấu ấn với 18 năm liên tiếp nằm trong nhóm 10 địa phương dẫn đầu, thể hiện cam kết mạnh mẽ với mô hình điều hành minh bạch, năng động và sáng tạo.

Hưng Yên, lần đầu tiên lọt vào top 10 với 70,18 điểm, là điểm sáng mới nổi trong năm nay. Sau nhiều năm có sự cải thiện liên tục, tỉnh đã vươn lên từ vị trí 14 vào năm 2022 và vị trí 12 trong năm 2023, cho thấy sự chuyển mình tích cực trong quản trị kinh tế cấp tỉnh.

Tóm lại, Chỉ số PCI năm 2024 là dấu mốc quan trọng, khép lại 20 năm cải cách không ngừng nghỉ, đồng thời mở ra một giai đoạn phát triển mới cho quản trị địa phương tại Việt Nam. Các địa phương dẫn đầu như Hải Phòng, Quảng Ninh, Long An hay Đồng Tháp đã thể hiện rõ ràng rằng, cải thiện chất lượng điều hành không chỉ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp mà còn là động lực then chốt thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Trong bối cảnh sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh sắp tới, việc nâng cao năng lực cạnh tranh sẽ càng trở nên cấp thiết, là nền tảng để xây dựng một nền kinh tế năng động, minh bạch và hiệu quả hơn.

Chỉ số PCI không chỉ là thước đo về điều hành mà còn là nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân – lực lượng được xác định là “đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng” theo định hướng mới của Đảng và Nhà nước. Trong bối cảnh cả nước chuẩn bị thực hiện đề án sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh giai đoạn 2025 – 2030, Chỉ số PCI sẽ tiếp tục là công cụ hỗ trợ đắc lực để các địa phương xây dựng chiến lược phát triển phù hợp, hướng đến một nền kinh tế hiện đại, minh bạch và có sức cạnh tranh toàn cầu. Đồng thời, Chỉ số PCI cũng góp phần hiện thực hóa định hướng của Đảng và Nhà nước về việc phát triển khu vực kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế.