Trong bối cảnh chuyển đổi số đang trở thành động lực phát triển của cả quốc gia và doanh nghiệp, trung tâm dữ liệu (data center – DC) nổi lên như một hạ tầng cốt lõi, đóng vai trò nền tảng cho việc lưu trữ và xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ. Dù Việt Nam vẫn còn là một “chấm nhỏ” trên bản đồ trung tâm dữ liệu toàn cầu, tiềm năng phát triển mạnh mẽ của thị trường này đang thu hút sự chú ý lớn từ các nhà đầu tư, với định hướng đưa Việt Nam trở thành trung tâm công nghệ của khu vực Đông Nam Á.

Tiềm năng tỉ đô của thị trường Việt Nam

Theo báo cáo “Thị trường Trung tâm Dữ liệu Việt Nam – Phân tích Đầu tư và Cơ hội Tăng trưởng 2025-2030” của Research and Markets, thị trường trung tâm dữ liệu Việt Nam được định giá 654 triệu USD vào năm 2024 và dự kiến đạt 1,75 tỉ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng kép hằng năm (CAGR) đạt 17,93%. Tính đến nay, cả nước đã có 41 trung tâm dữ liệu, bao gồm cả những trung tâm dã hoạt động và đang trong quá trình khởi công xây dựng. Đây là dấu hiệu khởi sắc rõ nét, đặc biệt khi các doanh nghiệp lớn trong ngành viễn thông như Viettel IDC, VNPT IDC, Mobifone và CMC Telecom liên tục ra mắt các trung tâm dữ liệu “Make in Vietnam”. Trong đó, Viettel IDC tiếp tục là “ông lớn” dẫn đầu về số lượng trung tâm dữ liệu.

Theo số liệu từ Bộ Khoa học và Công nghệ, hạ tầng trung tâm dữ liệu của Việt Nam có nhiều bước tiến, tuy nhiên tổng công suất mới đạt 182 MW. Mặc dù, con số này vẫn còn khiêm tốn so với mục tiêu 870 MW vào năm 2030, và hiện chỉ có một trung tâm dữ liệu quy mô lớn với quy mô công suất 30 MW đang hoạt động ở Hà Nội.

Xét về phân bổ địa lý, các trung tâm dữ liệu tại Việt Nam hiện đang tập trung chủ yếu ở các đô thị lớn, trải dài từ Bắc vào Nam. TP. Hồ Chí Minh hiện dẫn đầu cả nước với 18 trung tâm dữ liệu, tiếp theo là Hà Nội với 16 trung tâm, Đà Nẵng có 5 trung tâm, trong khi Hải Phòng và Đồng Nai mỗi địa phương sở hữu 1 trung tâm.

Trong số đó, TP. Hồ Chí Minh đang dần khẳng định vai trò là trung tâm hạ tầng số hàng đầu cả nước, với sự hiện diện ngày càng rõ nét của các dự án trung tâm dữ liệu quy mô siêu lớn. Nổi bật nhất là hai dự án trọng điểm:

1. Viettel IDC: Trung tâm dữ liệu công suất 140 MW, đã khởi công vào tháng 4 năm 2025. Đây là trung tâm dữ liệu đầu tiên tại Việt Nam đạt quy mô siêu lớn (trên 100 MW), sánh ngang các trung tâm dữ liệu hàng đầu thế giới và thuộc top 10 Đông Nam Á. TTDL này không chỉ củng cố vị thế dẫn đầu của Viettel mà còn giúp TP. Hồ Chí Minh trở thành điểm kết nối chiến lược trong mạng lưới dữ liệu khu vực.
2. CMC Telecom: Trung tâm dữ liệu siêu quy mô với công suất ban đầu 30 MW, dự kiến mở rộng lên 120 MW. Dự án sẽ khởi công vào quý II/2026, phục vụ nhu cầu tính toán AI, điện toán đám mây và kinh tế số.

Lợi thế cạnh tranh của Việt Nam

Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến tiềm năng cho các nhà đầu tư trung tâm dữ liệu nhờ vào nhiều lợi thế cạnh tranh đáng kể. Theo báo cáo năm 2025 của Cushman & Wakefield, chi phí xây dựng trung tâm dữ liệu tại Việt Nam dao động từ 5,4 đến 8,4 triệu USD mỗi megawatt – mức thấp hàng đầu khu vực, chỉ cao hơn Đài Loan nhưng thấp hơn nhiều so với Singapore (11,7 triệu USD) hay Nhật Bản (13,2 triệu USD).

Ngoài chi phí xây dựng, giá đất và nhân công ở Việt Nam cũng thuộc nhóm thấp so với các nước phát triển trong khu vực, tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án quy mô lớn. Đây chính là nền tảng giúp Việt Nam thu hút các nhà đầu tư hạ tầng số toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu về điện toán đám mây, AI và lưu trữ dữ liệu đang bùng nổ trên toàn thế giới.

Giải pháp phát triển bền vững

Trung tâm dữ liệu (DC) là hạ tầng số chiến lược, đóng vai trò then chốt trong việc vận hành các ứng dụng công nghệ như AI, điện toán đám mây, video trực tuyến và nhiều dịch vụ số khác. Các trung tâm này thường hoạt động liên tục 24/7 với công suất lớn, đòi hỏi nguồn năng lượng ổn định và dồi dào. Tuy nhiên, chính mức tiêu thụ điện năng khổng lồ này lại đang gây áp lực không nhỏ lên hệ thống điện quốc gia, đặt ra những yêu cầu cấp thiết về việc phát triển hạ tầng số theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường và thích ứng với xu thế xanh hóa toàn cầu.

Một trong những giải pháp cấp thiết là kết hợp DC với năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió. Việt Nam cần triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) cùng lộ trình bắt buộc tăng dần tỷ lệ năng lượng sạch, học hỏi mô hình từ các quốc gia như Trung Quốc – nơi các trung tâm dữ liệu được yêu cầu sử dụng ít nhất 30% năng lượng tái tạo vào năm 2025 và 100% vào năm 2032. Điều này không chỉ giúp giảm phát thải khí nhà kính, mà còn thúc đẩy thị trường điện xanh và giảm phụ thuộc vào lưới điện truyền thống.

Đồng thời, cần quy hoạch DC theo vùng, thay vì tiếp tục dồn về Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Việc chuyển hướng đầu tư đến các địa phương có tiềm năng về năng lượng tái tạo và quỹ đất rộng sẽ giúp giải tỏa áp lực đô thị, tận dụng nguồn năng lượng dồi dào đang bị “tắc nghẽn” do thiếu lưới truyền tải, đồng thời tạo động lực phát triển kinh tế vùng.

Kết luận

Với tốc độ tăng trưởng ấn tượng, chi phí cạnh tranh và nhu cầu nội địa ngày càng lớn, thị trường trung tâm dữ liệu Việt Nam đang đứng trước cơ hội “vàng” để bứt phá và vươn lên thành trung tâm dữ liệu chiến lược của khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng tỉ đô này, Việt Nam cần chủ động giải quyết những thách thức về hạ tầng, năng lượng và quy hoạch vùng. Việc kết hợp giữa phát triển hạ tầng số hiện đại với năng lượng tái tạo, cùng chính sách hỗ trợ đồng bộ và định hướng phát triển bền vững, sẽ là chìa khóa để đưa trung tâm dữ liệu Việt Nam vươn ra toàn cầu – không chỉ là “nơi lưu trữ”, mà còn là “trái tim vận hành” của nền kinh tế số trong tương lai.