Năm 2025, thị trường lao động Việt Nam tiếp tục có những dấu hiệu khả quan với sự gia tăng của lực lượng lao động và sự giảm nhẹ của tỉ lệ thất nghiệp. Tuy nhiên, một vấn đề đáng lo ngại vẫn tồn tại: tỉ trọng lao động phi chính thức vẫn chiếm ưu thế trong cơ cấu lao động.

Lực Lượng Lao Động Tăng và Tỉ Lệ Thất Nghiệp Giảm

Theo số liệu thống kê từ Cục Thống kê, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên của cả nước quý II/2025 ước tính đạt 53,1 triệu người, tăng 169,8 nghìn người so với quý trước và 553,2 nghìn người so với cùng kỳ năm 2024. Đây là một dấu hiệu tích cực, cho thấy nhu cầu lao động trong nền kinh tế Việt Nam vẫn duy trì sự tăng trưởng ổn định.

Cũng trong quý II/2025, tỉ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động đạt 2,24%, dù có tăng nhẹ 0,04 điểm phần trăm so với quý trước nhưng lại giảm 0,05 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2024, cho thấy một sự phục hồi rõ rệt của thị trường lao động sau các biến động trong những năm qua.

Đặc biệt, sự phục hồi này càng rõ nét khi nhìn vào tác động kéo dài của đại dịch COVID-19. Vào năm 2020, trong đỉnh điểm của đại dịch, lực lượng lao động Việt Nam chỉ đạt 46.77 triệu người, giảm mạnh so với 48,97 triệu người của năm 2019, trong khi tỉ lệ thất nghiệp đã vọt lên mức 2,85%, đây là tỷ lệ thất nghiệp cao kỷ lục trong cùng kỳ 20 năm qua.

. Tuy nhiên, đến quý II/2025, lực lượng lao động đã tăng trở lại, vượt qua cả mức trước đại dịch, đạt 53,1 triệu người, cho thấy nền kinh tế Việt Nam đang dần hồi phục mạnh mẽ, nhu cầu lao động đã gia tăng và thị trường lao động đang tiếp tục ổn định.

Lao Động Phi Chính Thức: Tỉ Trọng Vẫn Cao

Một trong những thách thức lớn đối với thị trường lao động Việt Nam là tỉ lệ lao động phi chính thức vẫn chiếm tỉ trọng lớn. Quý II/2025, lao động phi chính thức chiếm tới 63,5% trong tổng số lao động có việc làm, tương đương 33 triệu người. Đặc biệt, lao động phi chính thức trong khu vực nông thôn chiếm tỉ lệ cao, lên tới 74%, so với khu vực thành thị là 48%. Mặc dù vậy, con số này đang có xu hướng giảm đều qua từng quý. So với quý trước, tỷ lệ này đã giảm 0,8 điểm %, và giảm tới 1,7 điểm % so với cùng kỳ năm ngoái – cho thấy sự mở rộng của khu vực lao động chính thức và mức độ bao phủ tốt hơn của các chính sách bảo hiểm xã hội, y tế, và phúc lợi khác.

Bảo hiểm thất nghiệp tự nguyện: Giải pháp lâu dài cho lao động phi chính thức

Hiện nay, lao động phi chính thức, đặc biệt là trong các ngành nông nghiệp, thủy sản và các công việc tạm thời, không có hợp đồng lao động rõ ràng, không được đóng bảo hiểm và không hưởng các phúc lợi xã hội, đang đối mặt với rủi ro tài chính nghiêm trọng khi mất việc làm. Khi đó, nhóm lao động này không được hưởng trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), không có cơ hội tiếp cận các chương trình học nghề miễn phí hay được giới thiệu việc làm qua hệ thống dịch vụ công. Điều này khiến họ phải đối mặt với nhiều rủi ro khi mất việc làm mà không có nguồn tài chính dự phòng.

Để giải quyết vấn đề này, việc khuyến khích tham gia bảo hiểm thất nghiệp tự nguyện là một giải pháp cần thiết. Tham gia BHTN tự nguyện giúp lao động phi chính thức có sự hỗ trợ tài chính khi bị gián đoạn công việc. Đây không chỉ là một “chi phí bắt buộc”, mà là một “tấm lưới an toàn”, giúp họ không bị rơi vào cảnh bần cùng khi thị trường lao động biến động. Chính sách này sẽ tạo cơ hội cho lao động phi chính thức duy trì cuộc sống ổn định trong thời gian thất nghiệp, đồng thời giảm bớt gánh nặng xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống trong dài hạn.

Kết Luận

Mặc dù có những tín hiệu tích cực từ sự gia tăng của lực lượng lao động và tỉ lệ thất nghiệp giảm, vấn đề lao động phi chính thức vẫn là một thách thức lớn đối với thị trường lao động Việt Nam. Để phát triển thị trường lao động bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống của người lao động, Việt Nam cần có những chính sách và giải pháp mạnh mẽ nhằm cải thiện điều kiện làm việc cho lao động phi chính thức, nâng cao trình độ kỹ năng nghề nghiệp và tạo cơ hội cho họ tham gia vào thị trường lao động chính thức.

Một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường đào tạo nghề và các chương trình nâng cao kỹ năng lao động, đặc biệt là đối với những nhóm lao động yếu thế. Các chương trình đào tạo này không chỉ giúp lao động phi chính thức nâng cao năng lực mà còn tạo ra cơ hội để họ gia nhập vào thị trường lao động chính thức, từ đó cải thiện mức thu nhập và bảo vệ quyền lợi của mình.

Bên cạnh đó, cần thúc đẩy sự phát triển của các ngành nghề chính thức, giảm thiểu sự lệ thuộc vào lao động phi chính thức, tạo ra môi trường làm việc ổn định và có khả năng cung cấp các bảo trợ xã hội đầy đủ cho người lao động. Việc xây dựng một thị trường lao động hiện đại, linh hoạt và hội nhập sẽ là yếu tố quyết định giúp Việt Nam phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân trong tương lai.