Khu Thương mại Tự do TP. Đà Nẵng – Động lực chiến lược đưa thành phố vươn tầm khu vực

Đà Nẵng : Từ “thành phố đáng sống” đến trung tâm kinh tế – tài chính – công nghệ khu vực

Từ vị thế của một “thành phố đáng sống” hàng đầu Việt Nam, Đà Nẵng đang chuyển mình mạnh mẽ bước vào kỷ nguyên phát triển toàn diện. Việc sáp nhập thêm tỉnh Quảng Nam không chỉ mở rộng quy mô địa lý mà còn tạo nền tảng cho TP. Đà Nẵng vươn mình trở thành trung tâm kinh tế – tài chính – công nghệ mang tầm quốc tế.

Sau sáp nhập, TP. Đà Nẵng sở hữu diện tích tự nhiên gần 12 nghìn km², lớn nhất trong số sáu thành phố trực thuộc Trung ương, với quy mô dân số hơn 2,81 triệu người. Đây là bước ngoặt chiến lược giúp thành phố tái định vị vai trò và vị thế trong hệ thống đô thị quốc gia, đồng thời mở ra không gian phát triển mới rộng lớn cho các ngành mũi nhọn.

Đà Nẵng sau sáp nhập với tỉnh Quảng Nam được bao phủ hàng loạt khu công nghiệp lớn kết nối trực tiếp với các cảng biển, sân bay quốc tế, tạo thành “tam giác vàng” giữa logistics – sản xuất – dịch vụ. Tổng GRDP của vùng sau sáp nhập đạt gần 280.000 tỉ đồng, tạo nền tảng vững chắc để thu hút các dòng vốn đầu tư quy mô lớn từ ngân hàng quốc tế, quỹ đầu tư, tập đoàn đa quốc gia, vốn đang tìm kiếm điểm đến chiến lược mới tại Đông Nam Á.

Khu Thương mại Tự do TP. Đà Nẵng – Động lực chiến lược đưa thành phố vươn tầm khu vực

Khu Thương mại Tự do (KTMTD) TP. Đà Nẵng được định hình là một trong những dự án chiến lược trọng điểm, đóng vai trò là cực tăng trưởng mới của thành phố trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế và chuyển đổi mô hình phát triển. Với quy mô quy hoạch khoảng 1.881 ha, KTMTD được bố trí thành 7 vị trí không liền kề, trải rộng tại các khu vực thuộc quận Liên Chiểu và huyện Hòa Vang. Các vị trí này được quy hoạch hợp lý nhằm tối ưu hóa lợi thế về địa lý, hạ tầng và khả năng kết nối đa phương thức, phù hợp với định hướng phát triển không gian đô thị và kinh tế vùng.

Cụ thể, hai vị trí đầu tiên (100 ha và 77 ha) đều thuộc phường Hòa Hiệp Bắc, quận Liên Chiểu; vị trí thứ ba (500 ha) mở rộng ra cả xã Hòa Liên, huyện Hòa Vang. Vị trí 4 và 5 (559 ha và 90 ha) nằm tại xã Hòa Ninh; vị trí 6 (154 ha) phân bố tại Hòa Nhơn và Hòa Ninh; và vị trí 7 (401 ha) thuộc xã Hòa Nhơn và Hòa Phú. Những khu vực này sẽ phát triển các chức năng trọng yếu như sản xuất – logistics, thương mại – dịch vụ, công nghiệp công nghệ số, đổi mới sáng tạo và các tiện ích hỗ trợ khác.

KTMTD TP. Đà Nẵng được xây dựng trên nền tảng hạ tầng hiện đại và đồng bộ, kết hợp chặt chẽ giữa sản xuất công nghiệp, logistics, thương mại, dịch vụ và công nghệ cao. TP. Đà Nẵng hiện sở hữu vị trí địa chiến lược quan trọng, là trung tâm kết nối trực tiếp với 35 thành phố quốc tế thông qua Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng, với tần suất khai thác khoảng 51 chuyến mỗi ngày. Cảng biển Đà Nẵng – đặc biệt là bến cảng Liên Chiểu – được quy hoạch trở thành cảng trung chuyển quốc tế, có thể tiếp nhận tàu container lên đến 18.000 TEU, đóng vai trò cửa ngõ xuất nhập khẩu trọng yếu của khu vực miền Trung.

Ngoài ra, Đà Nẵng còn dẫn đầu cả nước về tốc độ kết nối internet băng rộng, hạ tầng số với mạng 5G đạt tốc độ trung bình 324 Mbps, cùng 8 tuyến cáp quang biển quốc tế. Thành phố cũng có tiềm năng lớn về năng lượng sạch với dự án Nhà máy điện khí LNG Hòa Ninh 1.500 MW, đáp ứng nhu cầu điện cho ngành công nghệ cao như vi mạch bán dẫn và trung tâm dữ liệu.

Không chỉ mạnh về hạ tầng, TP. Đà Nẵng còn được đánh giá cao về chất lượng sống và môi trường đầu tư. Theo đánh giá PEPI, thành phố đứng đầu bảng xếp hạng về bảo vệ môi trường và chất lượng không khí (AQI) luôn ở mức tốt. Với thế mạnh là một thành phố du lịch quốc tế, TP. Đà Nẵng không ngừng nâng cấp hạ tầng du lịch, quy hoạch các bến du thuyền quốc tế, mở rộng không gian sống chất lượng cao, hướng tới nhóm nhà đầu tư và du khách cao cấp.

Tầm nhìn dài hạn đặt ra cho KTMTD là xây dựng một trung tâm sản xuất, logistics và thương mại toàn cầu, kết nối hiệu quả với cảng Liên Chiểu, sân bay quốc tế Đà Nẵng và hành lang kinh tế Đông – Tây. TP. Đà Nẵng đóng vai trò là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng khu vực và quốc tế, là cửa ngõ chiến lược cho cả Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng (GMS), liên kết Việt Nam với Lào, Thái Lan, Myanmar qua hệ thống đường bộ, đường sắt và cảng biển.

Trên cơ sở hạ tầng, nguồn lực và vị trí, thành phố đang hướng tới xây dựng Trung tâm Tài chính Quốc tế Đà Nẵng, tập trung vào các lĩnh vực như tài chính xanh, tài chính thương mại, công nghệ tài chính (Fintech), tài chính xuyên biên giới và các mô hình tài chính thử nghiệm như tài sản số, tiền kỹ thuật số, các nền tảng giao dịch mới. Trung tâm này sẽ là nơi quy tụ các quỹ đầu tư, startup công nghệ tài chính, các dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, từ đó hình thành hệ sinh thái tài chính – công nghệ toàn diện, song hành và bổ trợ cho TP. Hồ Chí Minh trong chiến lược “một trung tâm, hai địa điểm” được Chính phủ chỉ đạo triển khai.

Khu Thương mại Tự do TP. Đà Nẵng sẽ được chia thành các khu vực phát triển cụ thể:

Khu sản xuất – logistics: Phát triển hạ tầng tích hợp kỹ thuật và số hóa, nâng cao năng suất, liên kết với chuỗi cung ứng toàn cầu.
Khu thương mại – dịch vụ: Không gian giao thương hiện đại, phục vụ du lịch, nghỉ dưỡng, thương mại điện tử, giáo dục, y tế, logistics…
Khu công nghiệp công nghệ cao: Tập trung phát triển các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, dữ liệu lớn, chuỗi khối, năng lượng tái tạo…

Về tác động kinh tế, dự kiến KTMTD có thể đóng góp 8–9% vào GRDP thành phố năm 2030, và tăng lên 25% vào năm 2050, góp phần thúc đẩy tăng trưởng GDP thành phố thêm 1,7%/năm (2026–2030) và 2,4%/năm (2031–2050). Nhu cầu lao động cũng tăng cao, với khoảng 41.000 lao động vào năm 2030 và 137.000 vào năm 2050, chủ yếu trong các lĩnh vực giá trị gia tăng cao như công nghệ, logistics, tài chính, dịch vụ quốc tế…

Dự án có lộ trình triển khai rõ ràng qua hai giai đoạn:

Giai đoạn 1 (đến 2029): Tổng mức đầu tư khoảng 35.000 tỉ đồng, gồm chi phí giải phóng mặt bằng (~20.000 tỉ) và đầu tư hạ tầng (~15.000 tỉ).
Giai đoạn 2 (sau 2029): Mở rộng KTMTD tại khu cảng Tiên Sa và khu vực tái thiết đô thị ga đường sắt trung tâm. Tổng vốn chủ yếu từ ngoài ngân sách, khoảng 4.300 tỉ đồng.

Kết luận

Việc quy hoạch và phát triển Khu Thương mại Tự do TP. Đà Nẵng không chỉ là một bước đi chiến lược nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về tầm nhìn dài hạn của thành phố trong tiến trình hội nhập và phát triển. Với lợi thế địa kinh tế – địa chính trị đặc biệt, hạ tầng hiện đại, định hướng rõ ràng và chính sách đột phá, khu vực này sẽ trở thành động lực phát triển mới không chỉ cho TP. Đà Nẵng mà còn cho toàn bộ vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.

Sự gắn kết chặt chẽ giữa KTMTD với Trung tâm Tài chính Quốc tế Đà Nẵng, cảng Liên Chiểu, sân bay quốc tế và hành lang kinh tế Đông – Tây sẽ tạo nên một hệ sinh thái kinh tế – tài chính – công nghệ toàn diện, thông minh và năng động. Đây chính là nền tảng vững chắc để TP. Đà Nẵng từng bước hiện thực hóa khát vọng vươn tầm khu vực, nâng cao vị thế quốc gia trên bản đồ kinh tế toàn cầu trong kỷ nguyên số và toàn cầu hóa sâu rộng.