Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh ngày càng khốc liệt, vị trí của một quốc gia trên các bảng xếp hạng quốc tế phản ánh không chỉ sức mạnh kinh tế mà còn là trình độ phát triển xã hội, khoa học công nghệ và chất lượng cuộc sống. Việt Nam trong những năm gần đây đã có nhiều chuyển biến tích cực trên nhiều phương diện, tuy nhiên cũng còn tồn tại không ít thách thức. Dựa trên các dữ liệu thống kê và đánh giá từ các tổ chức uy tín thế giới, bức tranh tổng thể về vị trí của Việt Nam được phác họa rõ nét qua các chỉ số dưới đây.

Nền kinh tế đang phát triển nhưng chưa đồng đều

Việt Nam hiện xếp hạng 32 thế giới về quy mô GDP, cho thấy quốc gia này đang nổi lên là một nền kinh tế năng động tại khu vực châu Á. Tuy nhiên, xét về GDP bình quân đầu người, Việt Nam chỉ đứng thứ 118, phản ánh mức sống của người dân vẫn còn khiêm tốn. Điều này cho thấy tốc độ tăng trưởng kinh tế tuy ấn tượng nhưng phân phối thu nhập vẫn chưa đồng đều, và năng suất lao động vẫn là vấn đề cốt lõi cần cải thiện.

Đổi mới sáng tạo – điểm sáng nổi bật

Một điểm đáng chú ý là Việt Nam xếp hạng 44/132 quốc gia trong Chỉ số Đổi mới Sáng tạo Toàn cầu (GII) năm 2024. Đây là một thành tích đáng khích lệ, đặc biệt khi Việt Nam thuộc nhóm các quốc gia có thu nhập trung bình thấp. Vị trí này phản ánh sự đầu tư ngày càng hiệu quả vào nghiên cứu và phát triển, cùng với sự khởi sắc của các ngành công nghệ và khởi nghiệp. Đây chính là nền tảng quan trọng để Việt Nam vươn lên trở thành quốc gia có năng lực cạnh tranh cao trong tương lai.

Thách thức trong năng lực cạnh tranh và môi trường kinh doanh

Ngược lại với sự tiến bộ trong đổi mới sáng tạo, Việt Nam vẫn gặp nhiều khó khăn trong cải thiện môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh. Trong Chỉ số Năng lực Cạnh tranh Toàn cầu, Việt Nam đứng thứ 67/141, và xếp hạng 70/190 trong Chỉ số Môi trường Kinh doanh (Doing Business). Những thứ hạng này cho thấy các rào cản về thể chế, hạ tầng, hành chính công và pháp luật vẫn đang là lực cản lớn đối với sự phát triển bền vững của khu vực tư nhân và thu hút đầu tư.

Chính phủ điện tử và logistics cần tiếp tục cải thiện

Trong thời đại số hóa, sự phát triển của chính phủ điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản trị và phục vụ người dân. Việt Nam hiện xếp hạng 86/193 trong Chỉ số Chính phủ Điện tử (EGDI) năm 2022 – một thứ hạng trung bình, dù đã có tiến bộ so với những năm trước. Đồng thời, Chỉ số Hiệu quả Logistics (LPI) năm 2023 xếp Việt Nam ở vị trí 43/139, cho thấy hạ tầng giao thông và chuỗi cung ứng vẫn cần được đầu tư và tối ưu hơn nữa để hỗ trợ hoạt động xuất nhập khẩu và thương mại.

Môi trường – điểm yếu nghiêm trọng cần quan tâm

Một cảnh báo đáng lo ngại là việc Việt Nam xếp hạng cuối cùng (180/180 quốc gia) trong Chỉ số Hiệu suất Môi trường (EPI) năm 2024. Thứ hạng này phản ánh tình trạng ô nhiễm không khí, nước, quản lý chất thải và suy giảm đa dạng sinh học đang ở mức báo động. Đây là lời cảnh tỉnh rõ ràng về sự cần thiết phải chuyển đổi sang mô hình phát triển xanh, bền vững hơn nếu không muốn đánh mất những thành quả kinh tế đã đạt được.

Chất lượng sống và xã hội ổn định là điểm tựa

Mặc dù còn nhiều mặt cần cải thiện, Việt Nam lại ghi nhận những kết quả tích cực trong các chỉ số xã hội. Năm 2024, Việt Nam đứng thứ 41/163 quốc gia về Chỉ số Hòa bình Toàn cầu – cho thấy một xã hội ổn định và an toàn. Đồng thời, trong Chỉ số Hạnh phúc Thế giới 2025, Việt Nam xếp hạng 46/137 và là quốc gia đứng thứ hai ở Đông Nam Á, phản ánh sự hài lòng ngày càng tăng của người dân với chất lượng sống. Chỉ số Phát triển Con người (HDI) cũng cho thấy tiến bộ, với vị trí 107/193, thuộc nhóm có mức phát triển trung bình cao.

Tổng thể, Việt Nam đang trên hành trình phát triển mạnh mẽ với nhiều điểm sáng đáng ghi nhận như đổi mới sáng tạo, sự ổn định xã hội và cải thiện chất lượng sống. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết, đặc biệt trong lĩnh vực môi trường, logistics và cải cách thể chế. Việc đồng bộ hóa các chính sách, đầu tư hiệu quả vào công nghệ, giáo dục và bảo vệ môi trường sẽ là chìa khóa để Việt Nam vươn lên những thứ hạng cao hơn trên bản đồ phát triển toàn cầu trong thời gian tới.