Quý I/2025 đã khép lại với kết quả kinh doanh tương đối khả quan đối với các ngân hàng, bất chấp bối cảnh nền kinh tế Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều khó khăn như tăng trưởng GDP chưa đồng đều, lãi suất cho vay neo ở mức cao và nhu cầu tín dụng phục hồi chậm. Tuy nhiên, ẩn sau bức tranh khả quan này là một sự phân hóa rõ rệt trong hiệu quả kinh doanh giữa các ngân hàng, cả về quy mô lợi nhuận lẫn tốc độ tăng trưởng.

Về quy mô lợi nhuận sau thuế quý I/2025, trong khi các ngân hàng lớn như Vietcombank, Vietinbank chưa công bố báo cáo tài chính thì MBBank đã trở thành “ngôi sao sáng” khi vượt qua cả Techcombank và BIDV để dẫn đầu bảng, ghi nhận mức lợi nhuận 6.674,9 tỉ đồng. Đây là một thành quả ấn tượng cho thấy chiến lược đẩy mạnh tín dụng bán lẻ, kiểm soát chất lượng tài sản, cũng như phát triển hệ sinh thái ngân hàng số của MBBank đang phát huy hiệu quả rõ rệt. Xếp thứ hai và thứ ba lần lượt là Techcombank (6.013,5 tỉ đồng) và BIDV (5.955,3 tỉ đồng). Điều đáng chú ý là khoảng cách giữa Techcombank và BIDV hiện nay khá sát sao, chỉ chênh lệch khoảng 58 tỉ đồng, cho thấy sự cạnh tranh gay gắt trong nhóm ngân hàng top đầu. 

Ở nhóm sau, VPBank đạt lợi nhuận 3.894,9 tỉ đồng, tiếp theo là ACB với 3.678,3 tỉ đồng, cho thấy quy mô lợi nhuận của hai ngân hàng này khá cân bằng. Sacombank tuy xếp cuối trong danh sách khảo sát với 2.828,25 tỉ đồng, nhưng không vì thế mà vai trò của ngân hàng này bị xem nhẹ, nhất là khi xét đến tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cực kỳ ấn tượng. 

Nếu phân tích về tốc độ tăng trưởng lợi nhuận sau thuế so với cùng kỳ năm trước, bức tranh lại càng trở nên thú vị. MBBank tiếp tục thể hiện sức bật mạnh mẽ nhất khi ghi nhận mức tăng trưởng 44,35%, cao nhất trong nhóm. Sacombank đứng ở vị trí thứ hai với mức tăng trưởng 37,42%, một thành quả đáng ghi nhận cho những nỗ lực cải thiện hoạt động tín dụng và quản trị rủi ro sau quá trình tái cơ cấu kéo dài nhiều năm. 

VPBank ghi nhận mức tăng trưởng 9,20%, tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ổn định nhờ sự chuyển dịch sang cho vay cá nhân, tiêu dùng và mở rộng hệ sinh thái số. Trong khi đó, ACB cũng đạt mức tăng trưởng 5,82%, phản ánh sự ổn định và bền vững trong mô hình kinh doanh. Techcombank chỉ đạt mức tăng trưởng 4,20%, thấp hơn kỳ vọng nếu so với vị thế dẫn đầu về ROE và ROA mà ngân hàng này từng sở hữu những năm trước. Điều này có thể lý giải bởi Techcombank đang trong giai đoạn đầu tư mạnh cho hệ thống ngân hàng số và chấp nhận hy sinh một phần lợi nhuận ngắn hạn để đổi lấy tăng trưởng bền vững dài hạn. 

Ở chiều ngược lại, BIDV ghi nhận mức tăng trưởng thấp nhất, chỉ 0,67%. Sự chậm lại này phần nào phản ánh áp lực của khối ngân hàng quốc doanh nói chung, với những gánh nặng về chi phí vốn, trích lập dự phòng cao và những ràng buộc về chính sách tín dụng đối với các dự án ưu tiên. Điều này cho thấy, dù BIDV vẫn đang đóng vai trò trụ cột trong hệ thống tài chính, nhưng khoảng cách về hiệu quả hoạt động so với các ngân hàng tư nhân đang ngày càng nới rộng. 

Nhìn tổng thể, bức tranh lợi nhuận quý I/2025 cho thấy sự bứt phá mạnh mẽ của nhóm ngân hàng tư nhân, đặc biệt là MBBank và Sacombank, trong bối cảnh môi trường kinh doanh còn nhiều thách thức. Các ngân hàng này không chỉ tăng trưởng tốt về quy mô lợi nhuận mà còn thể hiện rõ chiến lược kinh doanh linh hoạt, thích ứng nhanh với biến động của thị trường. Trong khi đó, nhóm ngân hàng quốc doanh như BIDV đang cho thấy dấu hiệu chững lại, chịu áp lực lớn từ việc duy trì chính sách tín dụng ưu tiên cũng như chi phí vốn cao, khiến biên lợi nhuận thu hẹp dần. 

Xu hướng phân hóa trong ngành ngân hàng nhiều khả năng sẽ tiếp tục rõ nét hơn trong các quý tới. Các ngân hàng tư nhân có nền tảng công nghệ mạnh, chiến lược số hóa bài bản, và khả năng khai thác dữ liệu khách hàng tốt sẽ có cơ hội mở rộng thị phần, tối ưu hóa chi phí vận hành và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Ngược lại, nhóm ngân hàng quốc doanh, nếu không có sự đổi mới mạnh mẽ về mô hình hoạt động và phương thức quản trị, có thể sẽ đối mặt với áp lực cạnh tranh ngày càng lớn từ khu vực tư nhân, nhất là trong bối cảnh các tiêu chuẩn quản trị rủi ro và yêu cầu về vốn đang ngày càng khắt khe hơn. 

Trong ngắn hạn, sự phục hồi của nền kinh tế, diễn biến của lãi suất, cùng với khả năng kiểm soát chất lượng tín dụng sẽ tiếp tục là những yếu tố then chốt ảnh hưởng tới triển vọng lợi nhuận của các ngân hàng. Đồng thời, sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng và nhu cầu tín dụng sau đại dịch cũng đang buộc các ngân hàng phải nhanh chóng thích nghi, đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển các sản phẩm tài chính mới nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng.