Tuyến đường sắt Lào Cai – Hải Phòng: Một tuyến đường – Nhiều động lực

Dự án xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, được Quốc hội phê duyệt tại Nghị quyết số 187 ngày 19/2/2025, không chỉ là một công trình giao thông quan trọng mà còn là bước đi chiến lược trong việc nâng cao kết nối khu vực và thúc đẩy sự phát triển bền vững. Với tổng chiều dài khoảng 391 km, dự án có tổng mức đầu tư hơn 200 nghìn tỉ đồng, trong đó chi phí bồi thường và tái định cư chiếm hơn 17%. Dự kiến sẽ chính thức khởi công vào tháng 12/2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Tầm quan trọng chiến lược của dự án

Tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng sẽ kết nối các vùng miền quan trọng, mở ra một hành lang vận tải mới giữa khu vực Tây Bắc và các khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc của Việt Nam. Dự án không chỉ phục vụ nhu cầu vận chuyển hàng hóa và hành khách nội địa mà còn thúc đẩy giao thương quốc tế, đặc biệt là giữa Việt Nam và Trung Quốc. Tuyến đường sẽ bắt đầu từ ga Lào Cai mới, nối với ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc) và kết thúc tại khu bến Lạch Huyện (Hải Phòng), đi qua 9 tỉnh, thành phố lớn, bao gồm Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.

Dự án này không chỉ giải quyết nhu cầu vận tải trong nước mà còn mở rộng cơ hội vận chuyển quốc tế, giảm chi phí logistics và tăng cường hợp tác kinh tế khu vực, đặc biệt là giữa các quốc gia trong khuôn khổ hành lang kinh tế Đông – Tây. Với mục tiêu thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng sẽ là động lực quan trọng cho sự phát triển bền vững của các khu vực dọc tuyến đường, đặc biệt là Lào Cai và Hải Phòng.

Quy mô và tiềm năng phát triển

Dự án xây dựng tuyến đường sắt điện khí hóa khổ 1.435 mm, đáp ứng nhu cầu vận chuyển cả hành khách và hàng hóa. Tuyến chính từ ga Lào Cai đến ga Nam Hải Phòng có tốc độ thiết kế lên tới 160 km/h, trong khi đoạn qua khu vực Hà Nội sẽ có tốc độ 120 km/h. Tuyến đường này cũng sẽ kết nối trực tiếp với hệ thống đường sắt của Trung Quốc, đặc biệt là khu vực Tây Nam của quốc gia này, nơi có dân số đông và nền kinh tế phát triển mạnh mẽ.

Sau khi hoàn thành, dự án sẽ không chỉ tạo ra cơ hội phát triển cho các tỉnh thành dọc tuyến, mà còn đóng góp vào sự phát triển của các ngành du lịch, thương mại, dịch vụ và đô thị hóa, đặc biệt là tại các khu vực như Lào Cai, Hải Phòng và các tỉnh trung tâm. Đồng thời, việc kết nối với hệ thống đường sắt quốc tế sẽ giúp giảm chi phí vận chuyển, thúc đẩy hợp tác kinh tế xuyên biên giới và mở rộng thị trường cho các sản phẩm xuất khẩu.

Hợp tác quốc tế trong dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng: Kết nối hai quốc gia, thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững

Một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào sự thành công của dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng chính là sự hợp tác chặt chẽ giữa Việt Nam và Trung Quốc. Dự án không chỉ là biểu tượng của mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai quốc gia, mà còn mở ra cơ hội mới cho sự phát triển giao thông, thương mại và kết nối khu vực.

Nhân chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình tới Việt Nam vào ngày 14-15 tháng 4/2025, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã ký kết một loạt các văn kiện hợp tác quan trọng trong lĩnh vực giao thông. Đặc biệt, thỏa thuận hợp tác giữa Bộ Xây dựng Việt Nam và Ủy ban Phát triển và Cải cách Quốc gia Trung Quốc về việc thành lập Ủy ban Liên hợp hợp tác đường sắt Việt – Trung là một dấu mốc quan trọng, nhằm thúc đẩy tiến độ triển khai dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.

Các thỏa thuận này không chỉ mang tính hỗ trợ kỹ thuật, mà còn là cơ hội để hai quốc gia tăng cường hợp tác sâu rộng hơn trong lĩnh vực giao thông vận tải. Trong đó, một trong những thỏa thuận quan trọng là Biên bản làm việc giữa Bộ Xây dựng Việt Nam và Tổng cục Hợp tác phát triển quốc tế Trung Quốc (CIDCA) về khảo sát thực địa và hỗ trợ lập báo cáo khả thi cho dự án. Trung Quốc sẽ cung cấp nguồn lực kỹ thuật, giúp xây dựng một báo cáo chi tiết về tính khả thi và hiệu quả của dự án, từ đó định hình lộ trình triển khai các công đoạn tiếp theo.

Việc ký kết các văn kiện này không chỉ giúp đẩy nhanh tiến độ dự án, mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ của cả hai quốc gia trong việc kết nối các mạng lưới giao thông xuyên biên giới, thúc đẩy hợp tác về vận tải đường sắt, đồng thời mở rộng các dự án kết nối Việt Nam với Trung Quốc trong tương lai. Đặc biệt, sự hợp tác này có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy quan hệ song phương giữa hai nước, gia tăng trao đổi thương mại và hợp tác đầu tư, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các khu vực dọc tuyến đường, đặc biệt là các địa phương như Lào Cai và Hải Phòng.

Ngoài ra, các thỏa thuận hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc sẽ không chỉ tập trung vào việc xây dựng hạ tầng đường sắt mà còn bao gồm các hoạt động hỗ trợ về kỹ thuật, tài chính và tổ chức. Các chuyên gia và kỹ sư từ Trung Quốc sẽ tham gia vào quá trình khảo sát, thiết kế và triển khai dự án, từ đó giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả thi công công trình.

Trong khuôn khổ hợp tác này, Bộ Xây dựng Việt Nam và Ủy ban Phát triển và Cải cách quốc gia Trung Quốc đã ký kết 4 văn kiện quan trọng:

Bản ghi nhớ giữa Bộ Xây dựng và Ủy ban Phát triển và Cải cách quốc gia Trung Quốc về việc thành lập Ủy ban Liên hợp hợp tác đường sắt Việt – Trung, nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án.
Biên bản làm việc giữa Bộ Xây dựng và Tổng cục Hợp tác phát triển quốc tế quốc gia Trung Quốc (CIDCA) về khảo sát thực địa hỗ trợ kỹ thuật lập báo cáo nghiên cứu khả thi cho dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.
Công thư trao đổi về việc Trung Quốc hỗ trợ kỹ thuật lập quy hoạch tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn từ Đồng Đăng – Hà Nội, Móng Cái – Hạ Long – Hải Phòng.
Công thư trao đổi về việc Trung Quốc hỗ trợ kỹ thuật lập báo cáo nghiên cứu khả thi cho dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.

Những văn kiện này không chỉ tạo ra nền tảng vững chắc để thúc đẩy tiến độ thực hiện dự án mà còn là cơ sở quan trọng để tăng cường hợp tác kỹ thuật, tài chính và tổ chức giữa hai quốc gia, qua đó tạo ra một mạng lưới giao thông liên kết mạnh mẽ xuyên biên giới và đóng góp vào sự phát triển bền vững của khu vực.

Kết luận

Dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng sẽ kết nối khu vực Tây Bắc Việt Nam với vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc và cảng biển Hải Phòng, một trong những cảng lớn nhất và phát triển nhất của Việt Nam. Khi hoàn thành, dự án không chỉ là một công trình giao thông quan trọng mà còn là cầu nối giữa hai nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ, tạo động lực phát triển cho khu vực. Đồng thời, dự án còn đóng vai trò trong việc gia tăng năng lực vận tải đường sắt của Việt Nam và hỗ trợ hội nhập kinh tế quốc tế, nhất là trong khuôn khổ hợp tác Á – Âu.