Không phải Trung Quốc, Việt Nam mới là quốc gia có tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người cao nhất trong 3 thập niên qua.

Không phải Trung Quốc, Việt Nam mới là quốc gia có tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người cao nhất trong 3 thập niên qua

Quốc gia có mức tăng trưởng GDP bình quân đầu người cao nhất từ năm 1989 đến 2023 trong khu vực không phải là Trung Quốc mà là Việt Nam, với mức tăng trưởng 4264.71%. Đây là một sự tăng trưởng ấn tượng, phản ánh sự phát triển kinh tế mạnh mẽ của Việt Nam trong hơn ba thập kỷ qua.

Việt Nam không chỉ dẫn đầu trong nhóm các nước đang phát triển mà còn vượt qua Trung Quốc về tỷ lệ tăng trưởng GDP bình quân đầu người trong giai đoạn này. Đây là một minh chứng rõ ràng cho sự chuyển đổi kinh tế mạnh mẽ của Việt Nam, từ một nền kinh tế kế hoạch sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với sự thu hút mạnh mẽ đầu tư nước ngoài, cải cách thể chế và tăng trưởng xuất khẩu.

Quá trình phát triển của Việt Nam từ khi Đổi mới 1986 đến nay có thể được tóm tắt qua các cột mốc kinh tế quan trọng như sau:

1. Giai đoạn 1986 – 2000: Đổi Mới và khởi đầu tăng trưởng

Trước 1986, Việt Nam vận hành theo mô hình kinh tế kế hoạch hóa tập trung, gặp nhiều khó khăn như lạm phát cao, thiếu hụt lương thực và đầu tư thấp.
Năm 1986, chính sách Đổi Mới được thực hiện, mở đường cho nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, khuyến khích kinh tế tư nhân và mở cửa thương mại.
GDP bình quân đầu người tăng chậm nhưng ổn định, từ mức khoảng 200 USD vào cuối những năm 1980 lên khoảng 400-500 USD vào năm 2000.

Đặc điểm chính của giai đoạn này:

Cải cách nông nghiệp giúp Việt Nam trở thành quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.
Chuyển đổi từ mô hình bao cấp sang kinh tế thị trường, thúc đẩy sản xuất công nghiệp và thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

2. Giai đoạn 2000 – 2010: Phát triển nhanh và hội nhập quốc tế

Sau khi gia nhập ASEAN (1995) và thực hiện cải cách thị trường mạnh mẽ, Việt Nam tiếp tục thu hút FDI lớn, đặc biệt từ các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ.
Năm 2007, Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), tạo cú hích mạnh mẽ cho xuất khẩu và thương mại toàn cầu.
GDP bình quân đầu người tăng nhanh chóng, đạt khoảng 1300-1500 USD vào năm 2010.

Những yếu tố thúc đẩy tăng trưởng:

Công nghiệp hóa: Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất của khu vực, đặc biệt trong lĩnh vực may mặc, giày dép, và lắp ráp điện tử.
Tăng trưởng xuất khẩu: Các sản phẩm chủ lực như dệt may, điện thoại, linh kiện điện tử, cà phê và thủy sản giúp Việt Nam vươn lên trở thành nền kinh tế định hướng xuất khẩu.
Cải cách thể chế: Chính phủ đẩy mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, thu hút nhiều vốn đầu tư tư nhân.

3. Giai đoạn 2010 – 2020: Chuyển dịch lên nền kinh tế công nghệ và dịch vụ

Kinh tế Việt Nam tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ bất chấp khủng hoảng tài chính toàn cầu (2008) và những thách thức từ nền kinh tế thế giới.
GDP bình quân đầu người vượt 2500 USD vào năm 2018, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc nâng cao thu nhập người dân.
Từ năm 2010 trở đi, Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất công nghệ cao với sự hiện diện của các tập đoàn lớn như Samsung, Intel, LG.

Những điểm nổi bật của giai đoạn này:

Phát triển ngành công nghệ: Samsung đặt nhà máy sản xuất lớn nhất tại Việt Nam, biến nước ta thành trung tâm xuất khẩu điện thoại hàng đầu thế giới.
Bùng nổ thương mại điện tử và kinh tế số: Shopee, Tiki, Lazada phát triển mạnh, tạo ra xu hướng tiêu dùng mới.
Phát triển hạ tầng và đô thị hóa: Hệ thống giao thông, sân bay, đường cao tốc được mở rộng, giúp tăng kết nối và giảm chi phí logistics.

4. Giai đoạn 2020 – 2024: Vượt qua đại dịch COVID-19 và tiếp tục tăng trưởng

COVID-19 (2020-2021) ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu, nhưng Việt Nam vẫn duy trì mức tăng trưởng dương trong khi nhiều nền kinh tế khác suy thoái.
GDP bình quân đầu người đạt khoảng 4100-4500 USD vào năm 2023, phản ánh sự phục hồi nhanh chóng và khả năng thích ứng của nền kinh tế.
Việt Nam thu hút thêm nhiều FDI từ các công ty công nghệ lớn, tiếp tục thúc đẩy phát triển chuỗi cung ứng và xuất khẩu.
Riêng năm 2024, Việt Nam đạt tăng trưởng 7,09%, vượt xa kỳ vọng và là điểm sáng của kinh tế thế giới.

Những dấu dấn quan trọng của giai đoạn này:

Chuyển đổi số mạnh mẽ: Việt Nam đẩy mạnh đầu tư vào fintech, AI, và công nghệ 4.0.
Chính sách kinh tế linh hoạt: Các gói kích thích kinh tế hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động vượt qua khó khăn sau đại dịch.
Xu hướng “Trung Quốc+1”: Nhiều tập đoàn đa quốc gia chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam để giảm rủi ro từ chiến tranh thương mại Mỹ-Trung.

5. Tóm lại

Việt Nam là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới trong hơn ba thập kỷ qua, với GDP bình quân đầu người tăng hơn 42 lần từ năm 1989 đến 2023. Thành công của Việt Nam đến từ sự kết hợp giữa chính sách cải cách hợp lý, hội nhập kinh tế, thu hút FDI, và chuyển đổi công nghệ. Trong tương lai, nếu tiếp tục duy trì tốc độ cải cách và tập trung vào nền kinh tế số, Việt Nam có tiềm năng trở thành một nền kinh tế phát triển cao vào năm 2045.