Phân tích xu hướng chuyển dịch cơ cấu lao động trong 2 thập niên gần đây cho thấy:

1. Giảm tỷ trọng lao động trong khu vực nông nghiệp

  • Lao động trong ngành nông nghiệp liên tục suy giảm về tỷ trọng, mặc dù số tuyệt đối có thể vẫn cao.
  • Điều này phản ánh xu hướng công nghiệp hóa và đô thị hóa, khi nhiều lao động nông thôn chuyển sang các ngành công nghiệp và dịch vụ để tìm kiếm cơ hội việc làm có thu nhập cao hơn.
  • Việc giảm lao động nông nghiệp cũng đi kèm với sự chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng cơ giới hóa, tăng năng suất và giảm phụ thuộc vào lao động thủ công.

2. Tăng mạnh lao động trong ngành công nghiệp – xây dựng

  • Lao động trong các ngành chế biến – chế tạo, xây dựng có sự gia tăng đáng kể.
  • Đặc biệt, ngành chế biến – chế tạo phát triển nhanh chóng nhờ dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và sự mở rộng của các khu công nghiệp.
  • Ngành xây dựng tăng mạnh trong giai đoạn phát triển hạ tầng, đô thị hóa và bùng nổ bất động sản.

3. Ngành dịch vụ trở thành khu vực sử dụng lao động lớn nhất

  • Dịch vụ đã trở thành ngành thu hút lao động lớn nhất, đặc biệt là các lĩnh vực như thương mại, tài chính, du lịch, logistics.
  • Lao động trong thương mại và các dịch vụ hiện đại khác như công nghệ thông tin, giáo dục, y tế cũng ngày càng mở rộng.
  • Xu hướng này phù hợp với sự chuyển đổi của Việt Nam sang nền kinh tế có thu nhập trung bình và nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao của người dân.

4. Sự thu hẹp của ngành khai khoáng và cung cấp tiện ích

  • Lao động trong khai khoáng giảm dần do cạn kiệt tài nguyên và xu hướng chuyển đổi sang nền kinh tế xanh.
  • Ngành cung cấp tiện ích (điện, nước, viễn thông) có tăng trưởng nhưng không đáng kể, do tính chất tự động hóa cao và không cần nhiều lao động.

Đánh giá chung

Trong hai thập niên qua, cơ cấu lao động của Việt Nam đã có sự chuyển dịch rõ rệt theo hướng:

  • Giảm lao động nông nghiệp – phù hợp với công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
  • Tăng mạnh lao động trong công nghiệp và xây dựng – phản ánh sự phát triển sản xuất và đô thị hóa.
  • Dịch vụ trở thành khu vực chiếm tỷ trọng lao động cao nhất – phù hợp với xu hướng tiêu dùng và hội nhập kinh tế quốc tế.

Đây là xu hướng tất yếu khi Việt Nam chuyển từ nền kinh tế nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ, đồng thời cũng đặt ra yêu cầu nâng cao chất lượng lao động, đào tạo kỹ năng phù hợp với thị trường mới.